W OBSZARZE
GOSPODAROWANIA WODAMI
I OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ
Poniżej zamieszczamy listę nominowanych do nagród TYTAN 2025 w obszarze gospodarowania wodami i ochrony przeciwpowodziowej.
GŁOSOWANIE ZAKOŃCZONE
PRODUKT / TECHNOLOGIA ROKU
Pompa DKE
Producent/dostawca: Ebara Pompy Polska sp. z o.o.
Pompa DKE to najnowsze osiągnięcie firmy Ebara Pompy Polska w dziedzinie technologii oczyszczania ścieków. Została zaprojektowana z myślą o pracy w trybie ciągłym, bez przestojów – nawet w najbardziej wymagających warunkach.
Innowacyjne cechy:
Modułowa hydraulika – umożliwia szybkie i proste dostosowanie konfiguracji do konkretnego zastosowania, minimalizując czas serwisowania i zwiększając elastyczność pracy.
Silnik o wysokiej sprawności energetycznej – redukuje zużycie energii i koszty eksploatacji.
Wzmocnione wirniki – gwarantują długą żywotność oraz odporność na ciała stałe i trudne media.
Korzyści dla użytkownika:
Ciągła, bezawaryjna praca w trybie 24/7.
Zoptymalizowana wydajność, umożliwiająca efektywne oczyszczanie ścieków przy minimalnych kosztach.
Łatwa adaptacja pompy do zmieniających się warunków pracy bez konieczności skomplikowanych przeróbek.
Dlaczego DKE zasługuje na tytuł „Produkt Roku”:
Pompa DKE redefiniuje standardy w branży wodno-kanalizacyjnej, łącząc innowacyjność, niezawodność i efektywność energetyczną. To rozwiązanie, które odpowiada na realne wyzwania przedsiębiorstw komunalnych i przemysłowych, zapewniając stabilną, długoterminową i ekologiczną eksploatację.
AmaRex Pro
Producent/dostawca: KSB Polska sp. z o.o.
AmaRex Pro to nowoczesna, zatapialna pompa ściekowa, stworzona z myślą o najbardziej wymagających zastosowaniach w gospodarce wodno-ściekowej, systemach odwodnieniowych oraz infrastrukturze przeciwpowodziowej. Łączy wyjątkową wydajność hydrauliczną z inteligentnym sterowaniem i odpornością na ekstremalne warunki pracy, co czyni ją idealnym rozwiązaniem dla miast, gmin i zakładów przemysłowych.
W obszarach narażonych na podtopienia i przeciążenia hydrauliczne AmaRex Pro zapewnia nieprzerwaną pracę dzięki automatycznemu wykrywaniu i usuwaniu zatorów oraz wysokiej odporności na media abrazyjne i agresywne. Może stanowić kluczowy element stacji pomp deszczowych, systemów kanalizacji burzowej czy instalacji awaryjnego odpompowywania wody.
OTT FMS (Flood Monitoring System)
Producent/dostawca: RETENCJAPL sp. z o.o.
OTT FMS to zaawansowane urządzenie, które rewolucjonizuje podejście do zbierania danych hydrologicznych. Dzięki swojej prostocie instalacji, kompleksowemu charakterowi (radarowy czujnik poziomu, rejestrator danych, modem i zasilanie w jednym) oraz możliwości dostarczania danych w czasie zbliżonym do rzeczywistego, OTT FMS stanowi idealne narzędzie do ciągłego monitoringu i szybkiego reagowania na zmiany poziomu wody. Urządzenie to umożliwia terminowe powiadamianie o przekroczeniu progów alarmowych na rzekach, co jest kluczowe dla skutecznego zapobiegania powodziom.
Scalgo Live
Producent/dostawca: Scalgo ApS
Scalgo powstało, aby wprowadzić na rynek najnowocześniejszą technologię przetwarzania ogromnych zbiorów danych wysokościowych. Mając ponad 20 lat doświadczenia w badaniach nad algorytmami przestrzennymi, firma opracowała innowacyjną platformę internetową Scalgo Live, służącą m.in. do zarządzania spływem powierzchniowym i zagrożeniem powodziowym wywołanym intensywnymi opadami, planowania retencji i błękitno-zielonej infrastruktury, realizacji działań renaturyzacyjnych czy przeciwdziałania skutkom suszy. Rozwiązanie to wspiera zlewniową gospodarkę wodną oraz działania adaptacyjne do zmian klimatu.
Platforma Scalgo Live działa w całości w przeglądarce internetowej i zapewnia natychmiastowy dostęp do danych oraz gotowych analiz dla dowolnego miejsca w Polsce. Umożliwia m.in. rozpoznanie obszarów bezodpływowych i miejsc akumulacji opadu, określenie kierunków spływu powierzchniowego czy wyznaczenie zlewni za pomocą jednego kliknięcia. Oferowane dane i analizy dostarczają wartościowych informacji niezbędnych do skutecznego zarządzania wodami powierzchniowymi.
Dostępne w systemie analizy bazują m.in. na numerycznym modelu terenu całego kraju (NMT) oraz autorskiej mapie pokrycia terenu w rozdzielczości 25 cm, opracowanej przez Scalgo na podstawie ortofotomap całej Polski z wykorzystaniem sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego. Dzięki temu możliwe jest jeszcze dokładniejsze mapowanie terenów zielonych i uszczelnionych.
Z narzędzia korzystają liczne jednostki samorządowe w całej Europie, a także firmy inżynieryjne, biura architektoniczne i organizacje rządowe, takie jak Duński Instytut Meteorologiczny, Szwedzki Instytut Hydrologiczno-Meteorologiczny czy Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej.
Obecnie Scalgo Live wspiera pracę ponad 30 000 inżynierów, planistów i specjalistów wielu dziedzin w 11 krajach Europy oraz w Stanach Zjednoczonych. Platforma jest sukcesywnie wdrażana w kolejnych państwach.
Uwagi dodatkowe:
Scalgo Live powstało w Danii, a po wdrożeniu w całej Skandynawii i Wielkiej Brytanii w 2021 r. trafiło także do Polski i Niemiec, a następnie do Francji, Hiszpanii i Szwajcarii.
Obecnie platforma zapewnia dostęp do danych we wszystkich krajach, w których działa (11 państw Europy + USA).
Na pozostałych rynkach dostępne jest Scalgo Live Global, umożliwiające pracę z wodami powierzchniowymi w dowolnym miejscu na świecie.
„Produktem roku” Scalgo jest opracowana najnowsza mapa pokrycia terenu w rozdzielczości 25 cm dla Polski, o której więcej można przeczytać tutaj: https://scalgo.com/pl/blog/detailed-land-cover-map-for-all-poland
PROJEKT ROKU
Wodociągi Miasta Krakowa S.A./DHI Polska sp. z o.o.
Projekt wdrożenia Platformy Wspierania Decyzji (PWD) – system Kraken (nazwa własna DHI)
Okres realizacji: 06.2020-12.2023 (obecnie trwa utrzymanie)
Platforma Wspierania Decyzji (PWD) – system Kraken (nazwa własna DHI) została wdrożona w ramach projektu i obejmuje kilka kluczowych modułów:
- Moduł sieci wodociągowej online z predykcją zachowania sieci – umożliwia odczyt aktualnych wartości ciśnienia, przepływu, prędkości wody oraz stężenia chloru w dowolnym miejscu sieci wodociągowej.
- Moduł sieci kanalizacyjnej online, zasilany numerycznymi prognozami pogody IMGW – pozwala na weryfikację bieżącego stanu sieci oraz prognozowanie jej zachowania dzięki wykorzystaniu silników numerycznych, asymilacji danych pogodowych i odczytów z urządzeń pomiarowych.
- DIN – moduł integrujący wszystkie dane SCADA, zarówno dla sieci wodociągowej, jak i kanalizacyjnej.
- Moduł ostrzegania przed powodziami błyskawicznymi.
- Repozytorium modeli – stanowi źródło danych o planowanych przebudowach sieci oraz wspomaga wydawanie warunków przyłączeniowych do sieci wod-kan.
- Moduł sterowania retencją kanałową – wspomaga zarządzanie retencją w systemach kanalizacyjnych.
- Porównywarka pogody – umożliwia weryfikację poprawności prognoz meteorologicznych w odniesieniu do danych rejestrowanych przez deszczomierze WMK S.A.
Projekt został zrealizowany przy współudziale Działu Modelowania Systemów Wodociągów Miasta Krakowa S.A., wykorzystując platformę MIKE+ jako silnik obliczeniowy PWD.
NAVIGA-STAL sp. z o.o.
Zabezpieczenia zbiornika na rz. Morawce w Stroniu Śląskim
Okres realizacji: 3 lutego 2025 – 18 kwietnia 2025
Opis projektu / produktu: We wrześniu 2024 r. zbiornik w Stroniu Śląskim na potoku Morawka przyjął falę powodziową o przepływie rzędu 320 m³/s – czterokrotnie większą niż ta, na którą był przygotowany. W rezultacie doszło do katastrofy budowlanej, w wyniku której zalane zostały wszystkie miejscowości położone poniżej zbiornika, w rejonie rzek Morawka, Biała Lądecka i Nysa Kłodzka. Straty były ogromne – zniszczeniu uległy budynki, obiekty mostowe i inne elementy infrastruktury, a co najtragiczniejsze, wystąpiły także ofiary śmiertelne.
Wobec tej sytuacji w styczniu 2025 r. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego wydał decyzję nakazującą PGW Wody Polskie, Regionalnemu Zarządowi Gospodarki Wodnej we Wrocławiu zabezpieczenie suchego zbiornika przeciwpowodziowego w Stroniu Śląskim. Dzięki współpracy przedstawicieli Wód Polskich, projektantów i wykonawcy powstał projekt pn. „Zabezpieczenia zbiornika na rz. Morawce w Stroniu Śląskim”, którego realizacja w istotny sposób zwiększyła bezpieczeństwo mieszkańców i zabezpieczyła obiekt przed dalszym zniszczeniem w przypadku wystąpienia ponadnormatywnych zjawisk meteorologicznych.
Zakres prac wykonanych przez firmę NAVIGA-STAL Sp. z o.o. obejmował m.in.:
- prace rozbiórkowe i przygotowawcze,
- formowanie lewobrzeżnej części rozmytej zapory ziemnej w celu wykonania grodzy zasadniczej o długości sekcji przelewowej 42 m,
- formowanie koryta przelewowego zakończonego niecką wypadową,
- zabezpieczenie grodzy zasadniczej, przelewu oraz niecki wypadowej ciężkim narzutem kamiennym frakcji 500–1000 mm, przelanego betonem, na żelbetowej płycie o grubości 40 cm,
- uformowanie i zabezpieczenie przeciwskarpy na wysokości wypadu narzutem kamiennym 500–1000 mm klinowanym rumoszem.
Roboty towarzyszące obejmowały:
- przykrycie korony i skarpy grodzy zasadniczej bentomatą od strony czaszy zbiornika,
- wykonanie drenaży pod płytą koryta wypadowego,
- zabezpieczenie skarp geokratą powyżej przewidywanego poziomu wody,
- budowę dróg i placów technologicznych z płyt żelbetowych i kruszywa naturalnego na warstwie separacyjnej z geowłókniny.
Logistyka i efekty prac:
W okresie od 3 lutego do 18 kwietnia 2025 r. dostarczono i wbudowano ponad 21 tys. ton materiałów (betonu, kamienia hydrotechnicznego, płyt drogowych i kruszywa naturalnego). Oznacza to średnie dzienne zużycie 350 ton materiałów w niespełna 60 dni.
Wykonano narzut z ciężkiego kamienia hydrotechnicznego na powierzchni blisko 9000 m² (ok. 1 ha) o grubości 1 m.
W ramach dodatkowych prac uporządkowano czaszę zbiornika na powierzchni ponad 2,7 ha, usunięto nanos i rumosz, wyrównano teren oraz wykonano obsiew mieszanką traw.
Zadanie zostało zrealizowane terminowo. W szczytowym momencie na placu budowy, o powierzchni niespełna 15 tys. m², pracowało 15 jednostek sprzętowych i ponad 30 pracowników, co – przy krótkim terminie realizacji – stanowiło poważne wyzwanie logistyczne.
Prace wykonano w ramach zadania: „Ochrona przeciwpowodziowa doliny rzeki Białej Lądeckiej: Stronie Śląskie, Lądek Zdrój – Kontrakt nr 2B.2/1”, realizowanego na rzecz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej; Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie
Budowa Zbiornika Malinówka 3 – ostatniego z suchych zbiorników realizowanych w ramach Projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły
Okres realizacji: 2024-2025
W 2025 r. Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie zakończył budowę ostatniego z suchych zbiorników realizowanych w ramach Projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły, prowadzonego przy udziale międzynarodowych instytucji finansowych (Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Banku Rozwoju Rady Europy), a także przy wsparciu środków budżetu państwa.
Zbiornik Malinówka 3 pracuje w kaskadzie pięciu suchych zbiorników przeciwpowodziowych: dwóch na rzece Serafie oraz trzech na potoku Malinówka. Inwestycja ma na celu poprawę ochrony przeciwpowodziowej terenów położonych poniżej zbiorników oraz całej doliny rzeki Serafy. Kaskada zapewnia ochronę obszaru o powierzchni 16 500 ha i bezpieczeństwo 2,4 tys. mieszkańców.
Zbiornik Malinówka 3, o pojemności 56 tys. m³ i powierzchni 3,1 ha, zlokalizowany został na potoku Malinówka. Rzędna korony zapory wynosi 236,5 m n.p.m., co odpowiada wysokości piętrzenia ok. 7,3 m. Koryto potoku przegradza zapora ziemna czołowa o długości 116 m, wyposażona w urządzenia przelewowo-upustowe i nieckę wypadową.
Dodatkowo, dla zabezpieczenia osiedla domów wielorodzinnych, wybudowano ściankę szczelną z grodzic stalowych zakończonych oczepem o długości 176 m. Zrealizowano także rozbudowę koryta potoku Malinówka na odcinku km 2+976 – 3+013, obejmującą m.in. koryto dopływowe o długości 52,8 m oraz koryto odpływowe z urządzeń przelewowo-upustowych o długości 65,2 m.
Po koronie zapory wykonano drogi technologiczne oraz kładkę pieszo-jezdną nad urządzeniami przelewowo-upustowymi, umożliwiające dojazd pojazdów obsługujących zbiornik. W czaszy zbiornika powstały schody skarpowe, które pozwalają na przejście na drugą stronę potoku. W rejonie obiektu zlokalizowano również kontener służący do przekazywania i gromadzenia odczytów z urządzeń kontrolno-pomiarowych.
W realizacji projektu uczestniczyły firmy: Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodno–Inżynieryjnego w Krakowie Sp. z o.o – Lider Konsorcjum, HAMER POLSKA Sp. z o.o. sp.k. – Partner Konsorcjum
Starostwo Powiatowe w Tarnowie
Lokalny System Ostrzegania Powodziowego (LSOP)
Okres realizacji: System LSOP działa od 2021 r.
Lokalny System Ostrzegania Powodziowego (LSOP) to nowoczesne narzędzie monitorowania zagrożeń powodziami rzecznymi oraz błyskawicznymi na terenie zlewni rzeki Biała Tarnowska w południowej Małopolsce. System obejmuje powiat tarnowski, gorlicki i nowosądecki, a powstał z inicjatywy Powiatu Tarnowskiego.
Zlewnia rzeki Białej Tarnowskiej, ze względu na górski charakter, jest obszarem szczególnie narażonym na występowanie opadów nawalnych, które powodują gwałtowny przybór wód w rzekach oraz szybkie spływy powierzchniowe. Zjawiska te są trudne do wykrycia przez tradycyjne systemy monitoringu pogodowego. W ostatnich latach wielokrotnie dochodziło tu do lokalnych podtopień i powodzi błyskawicznych, a powódź w 2010 r. spowodowała wielomilionowe straty w infrastrukturze komunalnej, przedsiębiorstwach i mieniu prywatnym. Dotychczasowe ostrzeganie opierało się głównie na obserwacji poziomu wód w rzekach, śledzeniu prognoz krótko- i średnioterminowych oraz doświadczeniu służb kryzysowych. Dane z krajowych systemów meteorologicznych okazały się niewystarczające, ponieważ nie uwzględniają lokalnych uwarunkowań regionu.
Obecnie działający LSOP wykorzystuje dane pomiarowe z wodowskazów, deszczomierzy oraz prognozy meteorologiczne, które – po wprowadzeniu do modelu opad–odpływ – pozwalają wskazać, w której części zlewni spodziewane jest zagrożenie powodzią rzeczną lub błyskawiczną. System korzysta z map zalewowych oraz numerycznego modelu terenu.
W przypadku powodzi rzecznych system umożliwia prognozowanie zagrożenia z wyprzedzeniem do 48 godzin.
W przypadku powodzi błyskawicznych ostrzeżenia generowane są z wyprzedzeniem od 1 do 1,5 godziny, co daje czas na przygotowanie się do zagrożenia i ograniczenie strat materialnych, zwłaszcza w mieniu ruchomym.
Wdrożenie projektu poprzedziły wielomiesięczne konsultacje z przedstawicielami służb kryzysowych, którzy posiadają dogłębną wiedzę na temat szkód powodziowych i lokalnych uwarunkowań. Dzięki temu możliwe było precyzyjne określenie stanów ostrzegawczych i alarmowych, będących podstawą do uruchamiania powiadomień i ostrzeżeń.
Każdy mieszkaniec powiatu ma dostęp do strony internetowej prezentującej aktualne dane o sytuacji powodziowej w zlewni i – po zasubskrybowaniu – może otrzymywać komunikaty ostrzegawcze SMS-em i/lub e-mailem.
Dzięki tym rozwiązaniom LSOP jest pierwszym w Polsce systemem, który w tak kompleksowy sposób wykorzystuje dane i urządzenia pomiarowe do wspomagania podejmowania decyzji przez mieszkańców oraz służby kryzysowe. Co więcej, moduł ostrzegania przed powodziami błyskawicznymi dodatkowo bazuje na danych on-line z lokalnego radaru meteorologicznego w Falkowej (na wysokości 500 m n.p.m.) oraz na prognozach nowcastingowych (krótkoterminowych) IMGW-PIB.
System jest ogólnodostępny przez stronę https://lsopbiala.pl
Uwagi dodatkowe: Zalecany dostęp do lsopbiala.pl przez przeglądarkę chrome. W górnym lewym rogu strony znajdują się ikony: samouczek oraz pomocnik, które ułatwią korzystanie z LSOP Klikając w bibliotekę systemu można również znaleźć: prezentację z opisem LSOP, materiały edukacyjne oraz podział zlewni na odcinki. Na urządzeniach mobilnych dostępna jest wersja uproszczona.
NOWA ODSŁONA
PRESTIŻOWEJ NAGRODY
Począwszy od najbliższej edycji, zwycięzcy są wyłaniani przez trzy odrębne gremia.
1. GRUPA
Stanowi niezależne jury ekspertów, złożonych z zaproszonych przedstawicieli świata nauki.
Paweł Kośmider
dr hab. inż.
Jadwiga Królikowska
Politechnika Krakowska
prof. dr hab. inż. Marian Kwietniewski
Politechnika Warszawska
prof. dr hab. inż. Paweł Licznar
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
prof. dr hab. inż. Elżbieta Nachlik
Politechnika Krakowska
dr inż.
Florian Piechurski
Politechnika Śląska
dr hab. inż. Paweł Popielski, prof. PW
Politechnika Warszawska
dr inż.
Jarosław Rybak
Politechnika Wrocławska
2. GRUPA
Została powołana Akademia Nagród TYTAN, do udziału, w której zaprosiliśmy przedstawicieli firm wyróżnionych i nagrodzonych w kategorii gospodarowania wodami i ochrony przeciwpowodziowej od początku jej historii.
3. GRUPA
Stanowić będzie społeczność osób związanych z branżą gospodarowania wodami i ochrony przeciwpowodziowej lub zainteresowanych dokonaniami na tym polu, złożona m.in. z użytkowników serwisu inzynieria.com
CO ISTOTNE:
Każde z gremiów wyłaniających zwycięzcę będzie miało równy wpływ na ostateczny werdykt, a „waga” głosów poszczególnych grup będzie wynosiła po 1/3. Zwycięzcy kategorii zostaną ustaleni na podstawie sumy procentowej wyników uzyskanych w głosowaniu poszczególnych grup.