W OBSZARZE
GOSPODAROWANIA WODAMI
I OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ
Poniżej zamieszczamy listę laureatów oraz firm wyróżnionych nominacjami do nagród TYTAN 2024 w obszarze gospodarowania wodami i ochrony przeciwpowodziowej.
PRODUKT / TECHNOLOGIA ROKU
AUMA Polska Sp. z o.o.
Napęd elektryczny zmiennoprędkościowy AUMA SAV do sterowania zasuwami, wrotami, śluzami w ochronie przeciwpowodziowej.
Napędy SAV z wbudowaną przetwornicą częstotliwości pozwalają na pełną regulację otwierania i zamykania nawet bardzo dużych elementów ruchomych, które w wielu przypadkach decydują o skuteczności systemu przeciwpowodziowego. Napędy zmiennoprędkościowe pozwalają na łagodny rozruch urządzenia i delikatne dojście do pożądanej wartości zadanej lub pozycji krańcowej. Unikanie przeciążeń wynikających z nietuzinkowych warunków pracy w ochronie przeciwpowodziowej jest wówczas znacznie prostsze, a zabudowany sterownik Aumatic umożliwia pełną komunikację z systemem nadrzędnym. Całość w standardzie ochrony IP68 i wysokiej ochronie antykorozyjnej.
Duko Inżynieria Sp. z o.o
Inwestor: Volkswagen Poznań
Zbiornik retencyjny mający na celu odwodnienie zlewni z części terenu fabryki Volkswagen Antoninek-Swarzędz oraz zabezpieczenie infrastruktury krytycznej znajdującej się na kondygnacjach poniżej terenu fabryki. Firma Duko Inżynieria Sp. z o.o. zaprojektowała i dostarczyła wszystkie elementy zbiornika do jego budowy i prawidłowego działania. Inwestor, oprócz retencji wód deszczowych i roztopowych, chce wykorzystywać zgromadzoną szarą wodę do utrzymania zieleni oraz nawierzchni terenu. Aby zapewnić odpowiednią czystość szarych wód, zbiornik wyposażono w punkty przelewowe umożliwiające zatrzymanie większość zanieczyszczeń do poziomu pozwalającego na użycie ich jako wód użytkowych. Osobliwa konstrukcja zbiornika polega na jego dwukondygnacyjnej budowie w układzie labiryntowym, która jest w stanie pomieścić obliczony napływ ścieków na działce o powierzchni dwa razy mniejszej niż w przypadku zbiorników tradycyjnych. Dolne piętro wybudowano z rur TWS SYSTEM o przekroju kołowym o średnicy DN 2200, natomiast górne piętro z rur TWS SYSTEM o przekroju niekołowym „hełmowym” o wymiarach 2200/2650 mm. Dzięki zastosowaniu rur niekołowych pojemność retencyjna powiększyła się jeszcze bardziej i dodatkowo pozwoliło to na zastosowanie wysokich krawędzi przelewowych zapewniających bardzo dobre podczyszczenie nagromadzonego ścieku. Zbiornik posiada dodatkowo studnie rewizyjne górnej kondygnacji oraz króćce kołnierzowe zaślepione we wnętrzu górnej kondygnacji jako punkty dostępowe do obsługi dolnego piętra.
Parametry zbiornika:
Pojemność całkowita retencji V=1500 m3
Jest to pierwsza dwukondygnacyjna konstrukcja podziemnego zbiornika retencyjnego w Polsce, posiadającego zdolność podwójnej retencji i podczyszczania wód deszczowych i roztopowych na niewielkiej powierzchni działki przeznaczonej pod instalację zbiornika.
Wavin Polska S.A
System Wavin StormHarvester to połączenie inteligentnej technologii (sterownik StormHarvester) i zbiorników retencyjnych lub retencyjno – rozsączających zbudowanych z modułów Wavin Q-Bic Plus lub Wavin AquaCell oraz czujników poziomu. Rozwiązanie optymalizuje działanie tych zbiorników przez sprzężenie funkcjonalne z prognozami opadów.
Ta przełomowa technologia może być używana w następujących zastosowaniach:
Do zbiorników infiltracyjnych – umożliwia ich opróżnienie przed przewidywanymi obfitymi opadami deszczu, jeśli woda jeszcze nie została rozsączona do gruntu. Rozwiązanie sprawdza się zwłaszcza, gdy mamy do czynienia z gruntami słaboprzepuszczalnymi
Zbiorniki retencyjne – umożliwiają zatrzymanie wody w okresie między opadami deszczu w celu zapewnienia odzysku wody w obiekcie.
We wszystkich zastosowaniach technologia StormHarvester pomaga w uzyskaniu i zachowaniu zgodności z przepisami dotyczącymi odwadniania, minimalizuje wykorzystanie przestrzeni pod powierzchnią gruntu i oferuje lepszy zwrot z inwestycji wymaganych przepisami w celu retencji wód opadowych.
System StormHarvester pracuje w oparciu o ciągły monitoring krótko- i średniookresowych prognoz opadów oraz poziomu wody w zbiorniku. Po prognozie opadów system automatycznie dostosowuje poziom wody w zbiorniku tak, aby zapewnić wystarczającą wolną objętość do przejęcia zrzutu deszczówki powstałej podczas nadchodzących opadów.
System wykorzystuje platformę usług w chmurze dostarczoną przez StormHarvester Limited, która obejmuje interaktywny portal internetowy do kontroli i monitoringu poziomu wody w obiekcie. System monitoruje aktualny poziom wody w zbiorniku retencyjno-infiltracyjnym za pomocą czujnika poziomu i przekazuje te dane przez połączenie GSM do serwera StormHarvester w chmurze, który w sposób ciągły oblicza bezpieczny poziom wody w zbiorniku.
PROJEKT ROKU
Odtworzenie ciągłości ekologicznej Wisły i dolnych odcinków rzek Soły i Skawy poprzez likwidację siedmiu barier migracyjnych.
Inwestor: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie
Rzeki w zlewni Górnej Wisły na odcinku od ujścia Soły do ujścia Skawy przegrodzone są wieloma budowlami hydrotechnicznymi stanowiącymi bariery dla migracji organizmów wodnych, w tym zwłaszcza dla ichtiofauny. Niemożliwe do pokonania dla wszystkich gatunków ryb i powodujące trwałą fragmentację koryt są stopnie drogi wodnej Górnej Wisły, a także zabudowa poprzeczna dopływów Wisły na tym odcinku. Warunkiem skutecznej rewitalizacji cieków jest przywrócenie ich łączności ekologicznej poprzez budowę nowych oraz modernizację istniejących przepławek. Mając na celu poprawę aktualnego stanu ekologicznego wód płynących dorzecza Górnej Wisły, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie zrealizował w latach 2019-2023 projekt pn. „Odtworzenie ciągłości ekologicznej Wisły i dolnych odcinków rzek Soły i Skawy”.
Powyższy cel zrealizowano poprzez likwidację siedmiu barier migracyjnych: dwóch na rzece Wiśle, dwóch na rzece Sole oraz trzech na rzece Skawie. Były to następujące inwestycje:
• Rzeka Wisła
Dwory – budowa przepławki dwuszczelinowej w km 4+940 biegu rzeki Wisły omijającej jaz wraz z przebudową podpierającego go bystrza.
Smolice – budowa przepławki dwuszczelinowej w km 21+220 biegu rzeki Wisły omijającej jaz.
• Rzeka Soła
Bielany – budowa przepławki w formie koryta obiegowego przy bystrzu w km 16+200 biegu rzeki Soły wraz z rozbudową bystrza narzutem kamiennym.
Broszkowice – przebudowa istniejącej przepławki komorowej przy stopniu w km 0+750 rzeki Soły. Urządzenie zostało wykonane w formie jednoszczelinowej z wykorzystaniem elementów starej przepławki.
• Rzeka Skawa
Wadowice – budowa przepławki dwufunkcyjnej „szczotkowej” przy stopniu w km 21+500 biegu rzeki Skawy wraz z budową koryta kamiennego.
Grodzisko – przebudowa przepławki przy jazie w km 8+975 biegu rzeki Skawy. Wykonane urządzenie złożone jest z przepławki technicznej dwuszczelinowej oraz koryta quasi-naturalnego.
Podolsze – przebudowa istniejącego stopnia w km 1+260 biegu rzeki Skawy polegająca na: przebudowie wypadu stopnia na bystrze z głazów kamiennych o nieregularnych komorach typu „plaster miodu”.
Łącznym efektem wykonanych inwestycji było umożliwienie ichtiofaunie swobodnego dostępu do tarlisk i żerowisk na długości 137 km. Projekt został zrealizowany przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.
Dla budowli na rzece Skawie (Podolsze) oraz na rzece Sole (Bielany) przyjęto rozwiązania „bliskie naturze”, naśladujące warunki jakie panują w naturalnej rzece. Budowle te wykonane z materiałów naturalnych w odróżnieniu od konstrukcji betonowych dość szybko wkomponowują się w krajobraz. Ich ważną cechą jest odporność na uszkodzenia podczas wezbrań rzecznych wynikająca m.in. z ciężaru, zdolności do rozpraszania energii płynącej wody oraz „elastyczności” budowli (ewentualne uszkodzenia stopnia mogą być kompensowane drobnymi przesunięciami głazów). Bystrotoki wykonane zostały z zakotwiczonych w dnie głazów, a w trakcie prac budowlanych użyto kamieni, których ciężar jednostkowy wahał się w granicach 4 – 12 ton. W urządzeniach tych wykonano kanały migracyjne znajdujące się na różnych poziomach, tak aby zapewnić jak najlepsze warunki rybom do pokonania przeszkody niezależnie od sezonowych zmian w przepływach wody.
Program działań nietechnicznych i retencyjnych stanowiący element zarządzania ryzykiem powodziowym w regionach wodnych Małej Wisły i Górnej Wisły (zlewnia powyżej Krakowa), z uwzględnieniem ochrony przed powodzią miasta Krakowa.
Inwestor: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie
W 2019 r. PGW WP rozpoczęło prace nad zadaniem pn. Kontrakt 5.7.2 Program działań nietechnicznych i retencyjnych stanowiący element zarządzania ryzykiem powodziowym w regionach wodnych Małej Wisły i Górnej Wisły (zlewnia powyżej Krakowa), z uwzględnieniem ochrony przed powodzią miasta Krakowa, realizowaną w ramach Projektu Ochrony Przed Powodzią Dorzecza Odry i Wisły (POPDOW).
Kontrakt 5.7.1 to zadanie koncepcyjne realizowane w latach 2019-2021, które swoim zasięgiem obejmowało tereny województwa małopolskiego i śląskiego o powierzchni ok. 8 950 km2. Celem zadania była identyfikacja sposobów obniżenia zagrożenia i ryzyka powodziowego poprzez zastosowanie zintegrowanego pakietu działań retencyjnych. Celem operacyjnym było zapewnienie bezpiecznego przepływu powodziowego w punkcie kontrolnym Kraków, Most Dębnicki do poziomu rzędnej 204,30 m n.p.m. dla przepływu o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1% (raz na 100 lat), tj. obniżenie zwierciadła wody stuletniej w Krakowie o prawie 80 cm. Proces poszukiwania dodatkowej retencji sfinalizowany został identyfikacją i lokalizacją potencjalnych obiektów retencyjnych w postaci polderów i zbiorników przeciwpowodziowych.
Finalnym wariantem, który został wyłoniony po etapie konsultacji społecznych z mieszkańcami jest wariant 11+2, tj. wariant obejmujący 11 polderów wzdłuż biegu Wisły poniżej Oświęcimia oraz 2 zbiorniki wielozadaniowe (zbiornik Gostyń oraz zbiornik Łąka-Mizerów na terenie RZGW w Gliwicach).
W skład proponowanych polderów wchodzą:
- Polder lewobrzeżny Czernichów,
- Polder lewobrzeżny Kłokoczyn,
- Polder lewobrzeżny Rusocice,
- Polder lewobrzeżny Rozkochów,
- Polder lewobrzeżny Olszyny,
- Polder lewobrzeżny Mętków A,
- Polder lewobrzeżny Mętków B,
- Polder lewobrzeżny Gromiec,
- Polder prawobrzeżny Smolice,
- Polder prawobrzeżny Wiśnicz,
- Polder prawobrzeżny Kopanka.
W wyniku realizacji Projektu zredukowane zostaną wielkości przepływu wód powodziowych nie tylko w samym Krakowie. Zasięg redukcji ryzyka powodziowego w wyniku realizacji planowanych polderów obejmie zasięgiem również odcinek doliny Wisły aż do ujścia Dunajca. Potwierdzeniem efektywności planowanych polderów są wyniki modelowania hydraulicznego w pośrednim przekroju wodowskazowym Sierosławice, gdzie przepływ p=1% (raz na 100 lat) zostanie zmniejszony o około 15%. Zadanie 5.7.1 i jego efekty stanowią bardzo dobrą bazę dla toczącego się Kontraktu 5.7.2, który zajmuje się poszukiwaniem rozwiązań przeciwpowodziowych poniżej Krakowa, na tzw. odcinku Wisły sandomierskiej do Zawichostu. Wykonawcami Projektu są Sweco Polska Sp. z o.o., DHI Polska Sp. z o.o.
Rozbudowa odcinka prawego wału poniżej stopnia Dąbie wraz z budową wrót przeciwpowodziowych w rejonie stoczni remontowej oraz budowa wrót przeciwpowodziowych w ciągu lewego wału przeciwpowodziowego w rejonie ujęć wody dla Huty im. Sendzimira w Krakowie.
Inwestor: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie (PGW WP RZGW w Krakowie) w latach 2021 – 2023 realizowało inwestycje stanowiące uzupełnienie luki w systemie ochrony przeciwpowodziowej doliny rzeki Wisły na terenie miasta Krakowa:
Kontrakt 3A.4 Rozbudowa odcinka prawego wału poniżej stopnia Dąbie wraz z budową wrót przeciwpowodziowych w rejonie stoczni remontowej – Inwestycja polegała na budowie wrót przeciwpowodziowych w rejonie stoczni remontowej oraz rozbudowie odcinka prawobrzeżnego wału rzeki Wisły.
Zakres prac obejmował:
• budowę bramy przeciwpowodziowej w ujściowym odcinku kanału portowego Portu Płaszów, w ciągu prawego wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w km od 81+245 do 81+252 wraz z niezbędną infrastrukturą. Brama wykonana w formie żelbetowej konstrukcji korpusu o wymiarach w planie 24m x 17m, wraz z zamknięciami stalowymi w postaci wrót wspornych o świetle 12m, powiązana z wałami.
• rozbudowę prawego wału przeciwpowodziowego rz. Wisły w rejonie pomiędzy stopniem Dąbie a portem Płaszów o łącznej długości ok. 290 m polegającą na poszerzeniu i podwyższeniu korpusu wału, wykonaniu przesłony przeciwfiltracyjnej w korpusie i podłożu oraz uszczelnieniu korpusu od strony odwodnej za pomocą mat bentonitowych,
• budowę obiektów związanych funkcjonalnie z bramą przeciwpowodziową (budynek sterowni, kładka eksploatacyjna, drogi serwisowe i place eksploatacyjne o utwardzonej nawierzchni itp.).
Przedsięwzięcie stanowi również dopełnienie funkcjonalne zrealizowanego przez Inwestora w latach 2021 – 2023 Kontraktu 3A.1/2 polegającego na rozbudowie wałów przeciwpowodziowych rzeki Wisły w Krakowie – odcinek 3, zapewniając ciągłość prawobrzeżnego obwałowania rzeki Wisły, a tym samym ochronę przeciwpowodziową terenów miejskich położonych na prawym brzegu Wisły poniżej stopnia wodnego Dąbie. Zwiększono również zabezpieczenie strategicznych obiektów infrastruktury miejskiej i zakładów przemysłowych, w tym m.in. oczyszczalni ścieków Płaszów.
Kontrakt 3A.5 Budowa wrót przeciwpowodziowych w ciągu lewego wału przeciwpowodziowego w rejonie ujęć wody dla Huty im. Sendzimira w Krakowie – Inwestycja polegała na budowie wrót przeciwpowodziowych w kanale portu Kujawy wraz z dowiązaniem do lewobrzeżnego wału rzeki Wisły.
Prace obejmowały:
• budowę bramy przeciwpowodziowej zlokalizowanej w km 90+575 rzeki Wisły (oś wrót). Brama wykonana w formie żelbetowej konstrukcji korpusu o wymiarach w planie 24m x 17m, wraz z zamknięciami stalowymi w postaci wrót wspornych o świetle 12 m, powiązana z wałami portu Kujawy.
• budowę obiektów związanych funkcjonalnie z bramą przeciwpowodziową (budynek sterowni, kładka eksploatacyjna, drogi serwisowe i place eksploatacyjne o utwardzonej nawierzchni itp.). Ubezpieczenie skarp i dna kanału portowego powyżej i poniżej bramy przeciwpowodziowej.
• rozbudowę lewostronnego wału rzeki Wisły w dzielnicy Nowa Huta, w ujściowym odcinku kanału portowego portu Kujawy o łącznej długości ok. 181 m.
• budowę sieci energetycznych i teletechnicznych wraz z infrastrukturą zapewniającą zasilanie, sterowanie, monitoring i obsługę urządzeń i systemów obiektu wrót przeciwpowodziowych wraz z oświetleniem obiektu.
Inwestycja stanowi dopełnienie funkcjonalne zrealizowanego przez Inwestora w latach 2021 – 2022 Kontrakt 3A.1/1 „Rozbudowa wałów przeciwpowodziowych rzeki Wisły w Krakowie– odcinek 1, odcinek 2”, zapewniając uzupełnienie luki w systemie ochrony przeciwpowodziowej doliny rzeki Wisły, tym samym zwiększając zabezpieczenie strategicznych obiektów infrastruktury miejskiej i zakładów przemysłowych, w tym m.in. oczyszczalni ścieków Kujawy, Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów, części urządzeń technologicznych Zakładu Hutniczego Arcelor Mittal.
Zrealizowane zamierzenia inwestycyjne zapewnią również możliwość korzystania z basenu portowego przez jednostki pływające na rzece Wiśle, które w czasie powodzi znajdą bezpieczne miejsce cumowania w Porcie po zamknięciu wrót przeciwpowodziowych, co pozwoli na uniknięcie ewentualnego uszkodzenia budowli mostowych na rzece Wiśle.
Uporządkowanie systemu odprowadzania wód opadowych w zlewni osiedla Widok, ul. Dunikowskiego i ul. Stęślickiego w Katowicach.
Inwestor: Katowickie Inwestycje S.A
Inwestycja: „Uporządkowanie systemu odprowadzania wód opadowych w zlewni osiedla Widok, ul. Dunikowskiego i ul. Stęślickiego w Katowicach”, mająca na celu zminimalizowanie negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze gospodarki ściekami na przedmiotowym obszarze, przez przede wszystkim ujęcie nadmiaru wód opadowych i roztopowych, a następnie skierowaniu ich do odbiornika, została podzielona na etapy:
I etap przedsięwzięcia polegał na budowie kolektora wód opadowych, na odcinku od komory włączeniowej k-468 w rejonie ul. Chorzowskiej do studni D20 za zbiornikiem retencyjnym ZR-2 w rejonie ul. Stęślickiego wraz z odbiorem wód opadowych z budynków przy ul. Dunikowskiego 22-30 i ul. Grażyńskiego 50-58, odciążającego istniejący kolektor ogólnospławny (nazywany kolektorem „Wełnowieckim”), odprowadzający ścieki ogólnospławne na oczyszczalnię ścieków.
Wybudowany kolektor umożliwia odprowadzenie wód opadowych z terenów ciążących zlewni oraz eliminuje lokalne podtopienia, występujące podczas ulewnych deszczy w obrębie przedmiotowej inwestycji. Poprawa odprowadzenia wód opadowych, następuje poprzez ograniczenie odpływu wód opadowych do cieku Rawa, poprzez retencjonowanie nadmiaru wód w zbiornikach retencyjnych.
Ogółem w ramach ww. etapu zrealizowano:
- budowę kanalizacji deszczowej grawitacyjnej w zakresie średnic DN150÷DN1200mm o łącznej długości 2 103,59mb wraz z obiektami sieciowymi,
- budowę podziemnego zbiornika retencyjnego ZR-1 o średnicy DN1200mm oraz pojemności retencyjnej V=565m3, zlokalizowanego w Parku Budnioka przy ul. Stęślickiego,
- budowę podziemnego zbiornika retencyjnego ZR-2 o średnicy DN2300mm oraz pojemności retencyjnej V=1000m3, zlokalizowanego w rejonie garaży przy ul. Stęślickiego,
- zjazdy i dojazdy z elementami zagospodarowania terenu dla zbiorników retencyjnych oraz obsługi sieci,
- odtworzenie nawierzchni istniejącej drogi w pasie robót budowlano-montażowych.
II etap przedsięwzięcia polegał na budowie kolektora wód opadowych na odcinku od studni D20 w rejonie ul. Stęślickiego do studni D45 w rejonie Al. Wojciecha Korfantego.
Ogółem w ramach ww. etapu zrealizowano: - budowę kanalizacji deszczowej grawitacyjnej w zakresie średnic DN315÷DN2000mm o łącznej długości 998,78mb (w tym 3 kanały retencyjne) wraz z obiektami sieciowymi,
- budowę kanału retencyjnego KR1 o średnicy DN2000mm i długości L=99,54mb oraz pojemności retencyjnej V=315,0m3,
- budowę kanału retencyjnego KR2 o średnicy DN1500mm i długości L=325,01mb oraz pojemności retencyjnej V=575,0m3,
- budowę kanału retencyjnego KR3 o średnicy DN1500mm i długości L=281,91mb oraz pojemności retencyjnej V=501,0m3,
- przebudowę istniejącego gazociągu DN250mm wraz z armaturą o długości 109,58mb,
- likwidację nasypu kolejowego,
- odtworzenia nawierzchni w pasie robót budowlano-montażowych.
Wykonawcą I etapu inwestycji był Zakład Instalacji Sanitarnych i Robót Inżynieryjnych SANEL Sp. z o.o. ul. 11 Listopada 36, 41-705 Ruda Śląska.
NOWA ODSŁONA
PRESTIŻOWEJ NAGRODY
Począwszy od najbliższej edycji, zwycięzcy są wyłaniani przez trzy odrębne gremia.
1. GRUPA
Stanowi niezależne jury ekspertów, złożonych z zaproszonych przedstawicieli świata nauki.
dr hab. inż.
Jadwiga Królikowska
Politechnika Krakowska
prof. dr hab. inż. Marian Kwietniewski
Politechnika Warszawska
prof. dr hab. inż. Elżbieta Nachlik
Politechnika Krakowska
dr inż.
Florian Piechurski
Politechnika Śląska
dr inż.
Jarosław Rybak
Politechnika Wrocławska
2. GRUPA
Została powołana Akademia Nagród TYTAN, do udziału w której zaprosiliśmy przedstawicieli firm nominowanych do nagrody w trakcie 21 lat jej historii.
3. GRUPA
Stanowi społeczność osób związanych z poszczególnymi branżami inżynieryjnymi lub zainteresowanych dokonaniami na tym polu, złożona m.in. z użytkowników serwisu inzynieria.com i czytelników „Inżynierii Bezwykopowej” oraz „GDMT – geoinżynieria, drogi, mosty, tunele”.
CO ISTOTNE:
Każde z gremiów wyłaniających zwycięzcę będzie miało równy wpływ na ostateczny werdykt, a „waga” głosów poszczególnych grup będzie wynosiła po 1/3. Zwycięzcy kategorii zostaną ustaleni na podstawie sumy procentowej wyników uzyskanych w głosowaniu poszczególnych grup.